وزیر خزانه‌داری آمریکا می‌خواهد مجوز بوئینگ و ایرباس برای صدور هواپیما به جمهوری اسلامی را “بررسی” کند. صحبت از میلیاردها دلار در میان است. این شرکت‌ها نگران لغو مجوزها و واگذار کردن میدان به رقبای روس، چینی یا کانادایی هستند.
هواپیمای ایرباس از شرکت ایران ایر
به گزارش روزنامه آلمانی “هندلزبلات” در روز ۲۹ مه (۸ خرداد)، جملات کوتاه استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، شرکت‌های بزرگ بوئینگ و ایرباس را به شدت نگران کرده است. منوچین در یک جلسه پرسش و پاسخ در مجلس نمایندگان آمریکا گفته بود که در نظر دارد، در کنار سوریه و کره شمالی، جمهوری اسلامی را نیز مشمول تحریم‌های جدید کند. وزیر خزانه‌داری آمریکا افزوده بود: «هر دو مورد بوئینگ و ایرباس نیازمند مجوزهایی هستند و این مجوزها بررسی خواهند شد».
آیا اینک بوئینگ و ایرباس بایستی نگران سفارش‌های میلیاردی جمهوری اسلامی باشند؟ دفتر مرکزی ایرباس در تولوز رسما اعلام کرده که این شرکت “کماکان در تطابق کامل با تمامی قوانین بین‌المللی” حرکت خواهد کرد. اما منابع نزدیک به ایرباس می‌گویند، این شرکت هواپیماسازی اروپایی مدام در تلاش برای رمزگشایی از اظهارات منوچین است. مسئولان ایرباس امیدوارند که سخنان منوچین ناظر بر تغییراتی در قرارداد و مواردی از این دست باشد و نه اصل مجوزهای صدور هواپیما. اما در واقع هیچ‌کس با اطمینان از معنای اظهارات وزیر خزانه‌داری آمریکا باخبر نیست.
پای پول کلانی در میان است. به گزارش هندلزبلات، شرکت‌های هواپیمایی ایران ایر و آسمان ۱۱۰ جت بوئینگ و در درجه اول مدل میان‌پرواز ۷۳۷ را سفارش داده‌اند. در میان سفارش‌ها ۱۵ فروند جت پهن‌پیکر مسافربری ۷۷۷ از نسل قدیمی هم وجود دارند. ایرباس هم سفارشی از ایران ایر برای فروش ۹۸ هواپیما با مدل‌های مختلف را گرفته است.
از آنجا که بیش از ۱۰ درصد قطعات هواپیماهای ایرباس از آمریکا می‌آیند، این شرکت نیز نیازمند اخذ مجوز فروش از ایالات متحده است.
مجوز فروش هواپیماهای بوئینگ و ایرباس به جمهوری اسلامی در ماه‌های سپتامبر و نوامبر ۲۰۱۶، یعنی در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما و در پی توافق هسته‌ای (برجام) و تعدیل تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی، از سوی دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی ایالات متحده که از زیرمجموعه‌های وزارت خزانه‌داری آمریکاست صادر شد. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی آمریکا، از مخالفان قاطع توافق اتمی با جمهوری اسلامی است و از همان میانه کارزار انتخاباتی خود، بارها از لغو برجام به عنوان یکی از “اولویت‌های اصلی” نام برده بود.
تفاوت‌های هواپیماهای ایرباس و بوئینگ برای مبتدیان
در حال حاضر بیش از ۱۵۰ نوع هواپیمای مختلف در آسمان پرواز می‌کنند که بیشترین آن‌ها البته مربوط به ایرباس و بوئینگ هستند. ایرباس تا کنون ۱۶ نوع و بوئینگ ۱۸ نوع هواپیمای مسافربری مختلف تولید کرده‌اند. البته هواپیماهای قدیمی‌تری هم از این دو شرکت در آسمان دیده می‌شوند که هنوز عمر پروازشان به پایان نرسیده است.
اهمیت ویژه معامله با جمهوری اسلامی
لغو احتمالی مجوزها ضربه‌ای سنگین بر پیکر دو غول هواپیماسازی بوئینگ و ایرباس خواهد بود. این مجوزها تا سال ۲۰۲۰ اعتبار دارند و بایستی تا هنگام تحویل آخرین سفارش، یک بار دیگر تمدید شوند.
بوئینگ ۷۷۷ در حال حاضر مشتری چندانی ندارد. به همین دلیل بوئينگ در سال ۲۰۲۰ مدل جدید 777x را به بازار عرضه خواهد کرد. این مدل به سوختی به مراتب کمتر نیاز دارد. نتیجه اینکه مدل قدیمی هر چه بیشتر مشتریان خود را از دست می‌دهد.
در حال حاضر در فهرست رسمی بوئینگ تنها ۱۲۴ سفارش برای مدل قدیمی ۷۷۷ وجود دارد. و سفارش جمهوری اسلامی همین جا اهمیت پیدا می‌کند. آدام پیلارسکی، کارشناس صنعت هواپیماسازی از مؤسسه مشورتی “آویتاس”، در همین رابطه می‌گوید: «مدل ۷۷۷ مشکلات بسیاری دارد.»
شرکت بوئینگ همچنین تلاش کرده تا با استدلال‌هایی دولت ایالات متحده را برای چنین معامله‌ای مجاب کند؛ از جمله اینکه سفارش‌های جمهوری اسلامی کمک می‌کند تا “۱۲۵ هزار شغل در آمریکا” از بین نرود. مدیریت بوئینگ با چنین استدلالی بر وعده انتخاباتی ترامپ انگشت می‌گذارد. ترامپ وعده داده بود که علاوه بر حفاظت از شغل‌های موجود، تا یک دهه دیگر ۲۵ میلیون شغل جدید ایجاد کند.
به گزارش دویچه وله؛ دنیس مولینبرگ، مدیر اجرایی بوئینگ، هم به همین ترتیب چند هفته پیش در رابطه با معامله میلیادری با جمهوری اسلامی ابراز امیدواری و خوش‌بینی کرده و ضمن تأکید بر قرار داشتن معامله با جمهوری اسلامی “در مسیر درست” گفته بود که شرکت تحت مسئولیت‌اش در این راستا “دست در دست دولت آمریکا” حرکت می‌کند.
