یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درگذشت

0
154

آمانو از سال ۲۰۰۹ برای سه دوره سه ساله ریاست آژانس اتمی را به عهده داشت و یکی از پرچالش‌‌ترین مباحث دوران آو را پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی تشکیل می‌داد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه، ۳۱ تیر، به کشورهای عضو این آژانس از فوت یوکیانو آمانو خبر داد و “تاسف عمیق” خود را از این رویداد ابراز کرد

قبلا اعلام شده بود که آمانو قبل از موعد از سمت خود کنار خواهد رفت. خبرگزاری فرانسه هفته پیش به نقل از محافل دیپلماتیک در آژانس خبر داده بود که آمانوی ۷۲ ساله قصد دارد به دلایل پزشکی، در مارس ۲۰۲۰ ریاست آژانس را واگذار کند.
آژانس این خبر را ابتدا عنوان نکرد و صرفا از گفت‌وگوی آمانو با  شورای حکام آژانس در باره “برنامه‌های آتی‌اش” خبر داد و قول داد که “در وقت مناسب” بیانیه‌ای رسمی در این باره منتشر خواهد شد.

آمانو از سال ۲۰۰۹ جای محمد البرادعی را در راس آژانس اتمی گرفت و به طور عادی دوره ریاست او سال ۲۰۲۱ به پایان می‌رسید. دو هفته پیش که جلسه اضطراری شورای حکام برای بررسی خروج مرحله‌ای ایران از برجام تشکیل شد، آمانو در آن غایب بود. در ماه سپتامبر گذشته نیز او به دلایل پزشکی در اجلاس دو هفتگی این شورا حضور نداشت.

دوره امانو دوره پرچالش آژانس از جمله در ارتباط با پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی بود. او مدت‌ها با ایران بر سر رسیدن به یک مدالیته برای رفع سوءظن‌ها از برنامه هسته‌ای ایران و امکان بازدید از مراکز نظامی این کشور، همچون پایگاه پارچین در بحث و جدال بود. مقام‌های ایران بارها او را به تبعیت از منویات و اوامر آمریکا متهم کرده بودند. علی اکبر ولایتی خرداد ۱۳۹۴ با توصیف او به عنوان “ضعیف‌ترین رئیس آژانس در تاریخ” او را متهم کرد که “هر چه آمریکا دیکته می‌کند وی نیز عمل می‌کند.” 

با این همه، با امضای برجام آمانو به مدافع جدی آن بدل شد  و خروج آمریکا از آن را ضربه‌ای بزرگ به توافقات چندجانبه بین‌المللی خواند.
یوکیو آمانو، متولد ۱۹۴۷ و فارغ‌التحصیل رشته حقوق از دانشگاه توکیو  بود و علاوه بر ژاپنی به دو زبان انگلیسی و فرانسوی مسلط است.  

او سال ۱۹۷۲ به وزارت امور خارجه کشور ژاپن راه یافت. وی پست‌های متعددی را در این وزارتخانه به عهده گرفت. او از جمله مدیر بخش‌های علوم و انرژی اتمی، معاونت مدیرکل امور علمی و کنترل تسلیحاتی در  این وزارتخانه بود.

آمانو فردی با تجربیات وسیع در زمینه خلع سلاح و منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و نیز سیاست‌گذاری‌های مربوط به انرژی هسته‌ای تلقی می‌شد. او  به‌طور مکرر در مذاکرات بین‌المللی که در زمینه توسعه ان‌پی تی (معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای)، کنوانسیون منع گسترش سلاح‌های بیولوژیکی و سمی (BTWC) و نیز بررسی معاهده منع جامع آزمایشهای هسته‌ای (TBTC) و  معاهده سلاح‌های متعارف و اصلاحیه آن شرکت داشت. 

به گزارش دویچه وله؛ دو نفری که احتمال زیادی وجود دارد نامزد جانشینی آمانو شوند کرنل فروتا، هماهنگ‌کننده ارشد سیاستگذاری آژانس از رومانی و رافائل گروسی، نماینده آرژانتین در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند.