دانشمندان موفق به کشف زمینسازههایی غولپیکر در زیر لایههای یخی قطب جنوب شدهاند که برخی از آنها ارتفاعی برابر برج ایفل دارند و درحال نفوذ به لایههای یخی هستند که روی آنها را پوشاندهاند.
این زمینسازه که پنج برابر بزرگتر از زمینسازههایی است که از صفحات یخی در اسکاندیناوی و آمریکای شمالی به جا ماندهاند، در نازکتر شدن ضخامت لایههای یخی نقش داشته و میتوانند برای پایداری منطقه قطبی عوارضی به دنبال داشتهباشند.
صفحه یخی اسکاندیناوی یکی از بزرگترین تودههای یخی در دوره زمینشناسی پلیستوسن بودهاست که در دوران اوج خود بیشترین بخش قاره اروپا را پوشش داده بود و مساحتی بیش از ۶.۶ میلیون کیلومتر داشت.
در زیر این لایه یخی که ضخامتی برابر ۳۰۰۰ متر داشت، زمینسازههای مختلفی آغاز به شکلگرفتن کردند، و طی هزاران سال، این سازهها چرخهای کامل از تبخیر و بارش را در اقیانوس مختل ساختند و اکنون که صفحه یخی باستانی اسکاندیناوی دچار عقبنشینی شده، این زمینسازهها خود را نمایان ساختهاند.
دانشمندان مدتها در این فکر بودند که ممکن است چنین پدیدههایی در زیر لایههای یخی قطبی امروز زمین درحال شکلگیری باشند، اما نه چنین بزرگ، و به همین دلیل محققان دانشگاه بروکسل و آکادمی علوم باوارین در آلمان انتظار کشف چنین زمینسازههای غولپیکری را نداشتند، سازههایی که ابعاد آنها پنج برابر زمین سازههای صفحه یخی اسکاندیناوی است. درواقع بزرگترین سازههای مشابه روی زمین دربرابر این سازهها بسیار کوچکند و دانشمندان قصد دارند با کمک آنها جزئیات بیشتری از فعل و انفعالات زیر صفحات یخی به دست آورند.
این سازهها طی مطالعه روی سه منطقه در زیر تودههای یخی صفحه یخی “بودوآن” در قطب جنوب کشف شدند، منطقهای که در آن آب ناشی از یخهای ذوب شده وارد اقیانوس میشود. با استفاده از ترکیبی از تصویربرداری ماهوارهای و دادههای رادارهای زمینی و هوایی محققان موفق به ردیابی انعکاسهای راداری مشخص در زیر صفحات یخی شدند.
این بازتابها خبر از وجود برآمدگی غولپیکر و نوکتیزی را میداد که از پایین به درون لایه یخی نفوذ کردهاست. محققان با بررسی پدیدههایی به نام مجراهای زیریخی که در زیر صفحات یخهای قطبی تشکیل شده و آب ناشی از ذوب شدن یخها را به اقیانوس میریزند، دریافتند این مجراها طی هزاران سال باعث تجمع رسوبات میشوند و همین رسوبات چنین سازههایی را تشکیل میدهند.
براساس گزارش همشهری به نقل از ساینس الرت، این سازه نوکتیز به سرعت درحال آسیبرساندن به صفحه یخی است که روی آن را پوشاندهاست و به این شکل نقاط ضعفی در صفحات یخی ایجاد میکند که با قرار گرفتن در معرض آب گرم اقیانوسها، به شدت آسیب خواهند دید. دانشمندان تا به امروز تصور داشتند صفحات یخی تنها به واسطه تماس با آب اقیانوس ضخامت خود را از دست میدهند،اما اکنون دریافتهاند پدیدههای دیگری پنهان از چشم آنها درحال آسیب وارد کردن به صفحههای یخی در قطب است.