دکتر کاوه احمدی علی آبادی
عضو هئیت علمی دانشگاه آبردین با رتبه پروفسوری
عضو جامعه شناسان بدون مرز(ssf)
ائتلاف سوریه باید توجه کند که برای شرایط جدید پیش آمده و بر اساس توافق اولیه روسیه با غرب جهت مذاکره برای انتقال قدرت به شکلی مسالمت آمیز و توقف جنگ و خونریزی، گزینش حرکات درست بسیار مهم است و نحوه مواجه ائتلاف سوریه با آن، نه تنها بر روی میزان مشروعیت آن نزد جامعه جهانی تأثیر می گذارد، بلکه بر میزان کمک های جهانی به شما نیز و همین طور اتحادی از کشورهای مختلف که اینک پشت شما ایستاده اند. از این سبب، چشم بسته هر گونه مذاکره ای را رد کردن اشتباهی بزرگ و حتی یک پیروزی برای اسد خواهد بود.
روسیه پس از آن که حرکت درست در صفحه سوریه به او گوشزد شد، تغییر رفتار داد و آمریکا به خوبی توانست در یکی از غیرممکن ترین شرایط برای رسیدن به تفاهم در مذاکرات، آن به ظاهر غیرممکن را ممکن کند. چنین قابلیتی از طرف دولت کنونی آمریکا و همین طور جان کری کم نظیر است و امیدها برای رسیدن به قرارداد منصفانه صلح بین اعراب و فلسطینیان با اسرائیل را زنده می سازد. این شانسی بزرگ برای ائتلاف سوریه است که از قابلیت های کشورهایی بهره می برند که در دیپلماسی و گفتگو در دنیا حرف اول را می زنند و فرصتی تاریخی برای شما در صورتی که قادر به تشخیص تصمیم درست و ظریف تان باشید. چون حالا نوبت نیروهای ائتلاف است که حرکات درست این شطرنج را صورت دهند. رد هر نوع گفتگو، جدای از این که در نفس خود، عملی غلط است، موجب می شود که دستان کشورهای حامی شما نیز برای جلب حمایت های بیشتر از شما بسته شود و اسد که اگر زبان گفتگو را از ابتدا فهمیده بود، این همه کشتار و شکنجه راه نمی انداخت، تظاهر به صلح و گفتگویش را محق جلوه دهد. از سویی دیگر، شما باید حرکت تان را طوری برگزینید که هم راهی که توافقات جدید جامعه جهانی برای تان باز کرده، به پیش رود و هم راه کسانی را ببندید که پس از انواعی از جنایت های جنگی حالا می خواهند خود را اهل گفتگو و صلح نمایش دهند و جار بزنند.
بنابراین، ائتلاف باید با گفتگو و مذاکره برای انتقال صلح آمیز قدرت موافقت کند، با این شرط که اسد و فرماندهان نظامی و امنیتی اش سوریه را ترک کنند. برای این پیش شرط تان نیز باید توضیح دهید که حتی اگر ائتلاف بخواهد ماندن اسد را بپذیرد، ارتش آزاد سوریه و مبارزان سوری که این هم کشتار و جنایت به دست اسد را دیده اند، نه تنها سلاح ها را زمین نخواهند گذارد، بلکه علاوه بر رد توافق صورت گرفته، اعلام برائت از ائتلاف خواهند کرد. از این سبب، شرط مذکور در توافق برای عملی شدن، ناگزیر به پذیرش است و گرنه توافقی که بدست آمده عملاً موجب توقف درگیری ها نمی شود، چه رسد انتقال قدرت. این حرکت هم توپ را به زمین اسد می اندازد و هم راه مذاکره و انتقال قدرت را نمی بندد و امکان نقشه راه آن را ترسیم می کند. آمریکا و روسیه دارند لیستی از کسانی که ائتلاف بتواند با آنان مذاکره کند، تهیه می بیند که آن را باید به عنوان نخستین گام برای جابجایی قدرت مغتنم بشمارید. تصویب قطعنامه ای در مجمع عمومی سازمان ملل در محکومیت رژیم اسد و حمایت از ائتلاف سوریه پیروزی سیاسی دیگری بود که به کمک قابلیتی که دیپلماسی فعال کشورهای حامی ائتلاف سوریه در جلب نظر جامعه جهانی از آن برخوردارند، مقدور شد. همین دیپلماسی را در محکومیت و محرومیت رژیم اسد در سایر مجامع بین المللی نیز دنبال کنید.
با این همه، چون تا شروع مذاکرات زمان هست، عرصه میدانی را نباید از دست داد و دست جانیان اسد را باز گذاشت. در عرصه میدانی، نیروهای کرد پ.کا.کا که از ترکیه خارج می شوند، در حال حاضر به عراق آمده و مستقر می شوند. اما این استقرار آنان در عراق نه به کردهای عراق کمکی می کند (چون درگیری ای در آنجا نیست) و چه بسا موجب اختلافات بیشتر بین کردستان عراق با دولت مالکی نیز شود. بنابراین، نیروهایی از پ.کا.کا که از ترکیه خارج می شوند، باید پس از تجهیز در کردستان عراق به منطقه کردستان سوریه اعزام شوند تا به خواهران و برادران کردشان در سوریه بپیوندند و در تصاحب سایر مناطقی از شمال شرقی سوریه که هنوز در دستان نیروهای اسد هست، به سایر رزمندگان کرد و سوری کمک کنند. با توجه به این که چریک های حرفه ای هستند، و با نیروهایی که تازه و برای مدت کوتاهی آموزش دیده باشند، خیلی فرق می کنند، بسیاری از آنان می توانند فرماندهی واحدهای رزمی سوری را بر عهده بگیرند. این افتخاری برای آنان نیز خواهد بود که در آزادی کردهای سوریه نقشی تاریخی داشته اند.
نبردها اینک عمدتاً از شهرها دور شده و به مراکز نظامی و فرودگاه ها و پایگاه های دولتی کشیده شده اند. این از چند نظر خوب است. نخست این که مردم عادی کمتر قربانی درگیری ها می شوند و از تلفات غیرنظامیان کاسته می شود و دوم این که خسارات به زیرساخت های شهری و مراکز خدماتی و غیره کاهش می یابد و مانع می شود که یک شهر توسط یک طرف تسخیر شود، اما تنها خرابه ای از شهر باقی مانده باشد. پس، باید راهبرد تداوم حملات به پایگاه های نظامی، امنیتی و دولتی در خارج شهرها دنبال شود و مواضع درگیری های دو طرف در شهرها همچنان حفظ شود و جنگی فرسایشی در مناطق شهری به جای عملیات های آزادسازی شهرها باید در دستور کار باشد؛ مگر در مناطق شمال و شمال شرقی سوریه که تنها ساختمان ها و مراکز دولتی کوچکی در برخی از آن شهرها باقی مانده باشد و هدف پاکسازی کامل شان باشد. برای تزریق مهمات جدید نیز امیدوارم که محموله های قاچاقی ارسالی ایران به گروه های تروریستی و رژیم اسد را که توقیف شده اند، از طریق ارتباط بین کشورهای عربی برای رزمندگان سوری فرستاده شوند؛ مثل محموله سلاح از کشتی های توقیفی ایران در یمن و جاهای دیگر. در صورتی که اسد با شرایط اعلام شده مخالفت ورزید، آمریکا باید موج دوم حملات کوبنده از راه دور را در باقی مناطق نظامی و فرماندهی اسد شلیک کند، شاید آن شوک کمی اسد را سر عقل بیاورد که دریابد اینک بحث بر سر حکومت او نیست، بلکه بر سر به قبرستان رفتن، یا به دادگاه سپردن یا تبعید اوست. چون جنایتکاران جنگی را کاندیدای آینده انتخبات نمی کنند، بلکه دستگیر، محاکمه و مجازات می سازند.
