نویسنده، در دیباچه ى چاپ پنجم این کتاب، می نویسد:
کتاب جنایت و مکافات را، که سنگین ترین کار مطبوعاتى من در بیست سال گذشته است، در سال ۱۳۶۵ در شرایطى نوشتم که فکر می کردم جامعه ى برون مرزیِ ما در گرماگرم پیکار رهایی بخش ملى، نیاز مبرمى به آگاهیِ هر چه بیشتر بر واقعیت هایى دارد که باعث برهم ریختن سراپاى ساختار سیاسى و اجتماعیِ جامعه ى متحرک ما شده بودند.[…] چاپ تازه ى جنایت و مکافات را بیش از همه ى کتاب هایم مورد تجدید نظر قرار داده ام.
«جنایت و مکافات»، سواى بخش ۴۶ صفحه ایِ «سرآغاز»، شامل سه فصل است که هر فصل از بخش هاى متعددى تشکیل شده است. در«کتابِ اول»، بخش«قهرمان کاذبى که در نوفل لوشاتو ساخته شد»، حاوى رویداد هاى تلخ تاریخى است. و با این که واقعیتِ بسیارى از آنان، مدت هاست که ثابت شده، هنوز خواننده را دچار تأسف می کند، که چرا این واقعیت ها، در زمان خودش به گوش مردم ایران نرسید.
اظهارنظرهاى دکتر شفا در مورد «روشنفکرانِ» ایران در دوران پیش از انقلاب و در کوران انقلاب، ضمن این که شامل واقعیت هاى انکارناپذیرى است، همه ى روشنفکران جامعه، و همه ى نویسندگان و شاعران متعهد را با یک چوب می راند و تر و خشک را با هم می سوزاند. اما کتاب، یا به عبارت درست تر، اندیشه ى موجود در آن، «نخست داراى موضع است و سپس دست به تحقیق می زند». یعنى، نویسنده ى کتاب از همان روشى سودجسته که ، در مردود دانستن ماهیت روشنفکران ایران، به آن استدلال کرده است…
