صادق زیباکلام در گفت وگو با فرارو از دهکده امید می‌گوید. این استاد دانشگاه که از کمک های مردمی توانسته بیشتر از سه میلیارد تومان پول جمع آوری کند می‌خواهد یکی از روستاهای زلزله‌زده را با نگاه توسعه پایدار بازسازی کند. او نام این روستا را دهکده امید گذاشته است.
زیباکلام روایت می‌کند: داستان دهکده امید از آنجا شروع شد که من بعد از زلزله کرمانشاه حساب بانکی‌ام را معرفی کردم. مابقی ماجرا را می‌دانید. سیل کمک های نقدی به این حساب سرازیر شد. امروز که 22 آذر ماه است، مردم نزدیک به سه میلیارد و 200 میلیون تومان به این حساب پول واریز کردند.
او ادامه میدهد: وقتی کمک‌ها واریز می‌شد دیدم باید موضوع را جدی بگیرم. سه روز بعد از زلزله به مناطق زلزله‌زده رفتم. با دوستانی که در منطقه در حال امدادرسانی بودند جلساتی برگزار کردم و به این نتیجه رسیدم که بهتر است برای هزینه این پول خیلی عجله نکنیم. چون کمک‌هایی مثل کانکس و چادرهای دیگر از سمت هلال احمر، سپاه یا افرادی مثل علی دایی و خانم نرگس کلباسی انجام می‌شود. بعضی دوستان در کردستان و کرمانشاه، روی مسائل اجتماعی منطقه کار کرده بودند. آنها می‌گفتند حالا که مردم این اقبال را به شما نشان دادند بیایید یک کاری انجام دهید که آثار بلندمدت‌تری داشته باشد. مبلغ کمکهای جمع‌آوری شده آن روزها حدود دو میلیارد تومان بود. این ایده که این مبلغ صرف کمکهای اولیه نشود را خود دوستان کرد مطرح کردند. حاصل بحث‌ها هم طرح ایده «دهکده امید» شد. به این ترتیب ما گفتیم بیاییم یکی از روستا‌ها را که به طور 100 درصد با خاک یکسان شده، انتخاب کنیم و تنها دنبال بازسازی آن نباشیم. بلکه بیاییم بر حسب الگوها و استانداردهای توسعه پایدار آن را بازسازی کنیم.
زیباکلام در توضیح ایده خود مثال‌هایی می‌زند و می‌گوید: گفتیم روستا سیستم تصفیه فاضلاب بگذاریم و از فاضلاب آن برای مصارف کشاورزی استفاده کنیم. برای کشاورزی ما آب زیادی هدر می‌رود و ما می‌توانیم برای زمین های کشاورزی، سیستم آبیاری قطره‌ای را به کار بگیریم. مرکز زلزله هم منطقه دشت ذهاب بود. این منطقه گرمسیری است و آفتاب فراوانی دارد. پس ما می‌توانیم برای گرمایش به جای گاز یا گازوئیل از انرژی خورشیدی استفاده کنیم. همچنین به این نتیجه رسیدیم که برای این روستا، خانه بهداشت ایجاد کنیم که هم اهالی روستا و هم اهالی روستاهای مجاور بتوانند از آن استفاده کنند. از دیگر کارهایی که می‌توانیم انجام دهیم این است که برای جوانان زمین ورزش ایجاد کنیم. مجتمع فرهنگی بسازیم که علاوه بر کتابخانه، سالن سینما داشته باشد و همچنین آنجا بتوان موسیقی زنده اجرا کرد. یا مثلا برای مقاطع تحصیلی مختلف مدرسه بسازیم.
وی ادامه میدهد: همه ما بارها شنیده‌ایم که در ایران کشاورزی به شیوه سنتی انجام می‌شود. ما باید به این سوال جواب دهیم که تا کی قرار است در ایران کشاورزی سنتی باشد. همه ما بارها شنیده ایم که 80 درصد آب کشور در کشاورزی مصرف می‌شود و عملا بخش عمده ای از این آب، هدر می‌رود. تا کی باید منابع آب زیرزمینی کشور را برای شیوه سنتی کشاورزی بی حاصل خالی کنیم؟ ما بارها این موضوع را شنیده ایم که چون روستاهای ما فقیرند، جوانان ده را رها می‌کنند و به شهرها کوچ می‌کنند. آنها در حاشیه شهرها سکونت پیدا می‌کنند و انواع و اقسام مفاسد اجتماعی ایجاد می‌شود. تا کی باید زندگی روستایی از نظر اقتصادی آینده ای نداشته باشد و جوانان روستا را رها کنند و به شهرها بروند؟ او معتقد است: چنین مشکلاتی در کشورهای دیگر هم وجود داشته، اما برای حل آنها گام هایی برداشته شده است. هدف ما هم این است که کاری کنیم که زندگی در روستا، مقرون به صرفه باشد. این کار شدنی است و اساتید محترم دانشگاه‌های کردستان و کرمانشاه و تعدادی متخصص در زمینه محیط زیست در این زمینه مشغول کمک به ما هستند.
او می‌گوید برای ساختن دهکده امید از کردها استفاده کرده است. کار دیگری که من کردم این بوده که دست راست و چپم را از خودکردها گذاشتم که در منطقه کار کرده اند و به آن وارد هستند. اصل کار را دانشگاه کردستان انجام میدهد. از دانشگاه کرمانشاه هم کمک می‌گیریم. در حقیقت دست راست من کردهای باتجربه ای هستند که در زمینه توسعه و بازسازی تجربه زیادی دارند.
زیباکلام می‌گوید برای این کار با اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی نیز گفت‌و‌گو کرده است. او توضیح میدهد: هفته پیش حدود یک ساعت با آقای جهانگیری درباره همین ایده جلسه داشتم. دوشنبه همین هفته هم با آقای هوشنگ بازوند، استاندار کرمانشاه و مهندس مجتبی کارگری، معاون عمرانی استان کرمانشاه گفت و گو کردم. هیچ کس نگفت این کارها نشدنی و ایده‌هایتان رویایی است. همه می‌گویند اتفاقا ایده درست است. اما در مقابل هم بحث‌هایی هم مطرح می‌شود. مثلا مهندس بازوند گفتند ما حدود هزار و 900 روستا داریم. اگر بخواهید یک روستا را اینگونه درست کنید تکلیف مابقی آنها چه می‌شود؟ علاوه بر این کمکی که مردم به شما کردند برای همه زلزله زده ها‌ست. شما می‌خواهید همه این پول را صرف روستای سراب ذهاب (قادری) کنید که 95 خانواده دارد؟ من هم همه این‌ها را قبول دارم. اما نمی‌توانیم به خاطر این ایرادات، طرح درست را کنار بگذاریم. من مطمئنم سازمان های بین المللی که دست اندرکار توسعه هستند، مثل سازمان ملل کمک می‌کنند. من با سفیر آلمان ملاقات داشتم. او گفت ما از NGOها می‌خواهیم که در این زمینه به شما کمک کنند. پنج شنبه هم با سفیر فرانسه ملاقات دارم. می‌خواهم به او هم بگویم که از NGOهای فرانسوی بخواهند به ما کمک کنند.
این فعال مدنی ادامه میدهد: در آمریکای لاتین روستاهای زیادی وجود دارد که برق آنها از انرژی خورشیدی تهیه می‌شود. چرا ما نباید از این آفتاب خدادادی روستاهایمان استفاده کنیم؟ هیچ کس نمی‌گوید این کار اشتباه است. اما یک ایراد اساسی به آن وارد می‌کنند. می‌گویند برای این کار بودجه نداریم. آقای جهانگیری هم همین را گفتند. آقای جهانگیری گفتند: «آقای زیباکلام معلوم است که شما کار اجرایی نکرده‌اید. چون با این سه میلیارد تومانی که شما جمع کردید هیچ کدام از این کارها انجام نمی‌شود.» اما من معتقدم اتفاقا اگر ما مردم را در جریان بگذاریم و به آنها بگوییم تا حالا چه کرده‌ایم، آنها باز هم کمک می‌کنند. مردم ظرف 10 روز سه میلیارد تومان کمک کردند، وقتی آنها ببینند این پول صرف کارهای زیربنایی می‌شود دوباره وارد میدان می‌شوند.
